ADAPTACJA SZKOLNA PIERWSZOKLASISTY

WSTĘP

Rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I stanowi przełomowy moment w jego życiu. Oznacza istotną zmianę jego sytuacji psychospołecznej. Podjęcie nowej roli, która jest dużą zmianą, wymaga wielu umiejętności emocjonalnych, społecznych i poznawczych. Dziecko staje wobec nowych obowiązków, staje się uczniem. Często towarzyszą temu negatywne emocje: obawa, lęk, niepokój przed nowym i nieznanym.

Pierwsze dni pobytu dziecka w szkole powinny zatem być szczególnie przemyślane zarówno od strony dydaktyczno–wychowawczej jak i organizacyjnej. Uczeń musi stale adoptować się do zmieniających warunków społecznych i wszelkich innych warunków w szkole i w dodatku przystosowywać się czynnie. Powinien pomagać mu w tym nauczyciel.

CELE OGÓLNE

• Budowanie pomostu pomiędzy doświadczeniami przedszkolnymi i szkolnymi;
• Nawiązanie pierwszych kontaktów pomiędzy nauczycielem, dziećmi i rodzicami;
• Wspieranie dziecka oraz jego rodziny w nowej sytuacji;
• Zaspokojenie poczucia bezpieczeństwa dzieci podczas adaptacji do szkoły;
• Eliminacja stresu adaptacyjnego;
• Przekształcenie środowiska szkolnego tak, by dzieci odbierały je jako otwarte i przyjazne;
• Włączenie dzieci w życie, tradycje i zwyczaje szkoły.

SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU

• Wspomaganie dziecka w procesie przystosowania do życia w nowych warunkach;
• Skrócenie czasu adaptacji dzieci w nowym środowisku, w nowej sytuacji, nowej roli;
• Poznanie u dzieci możliwości percepcji wzrokowej, słuchowej, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowej, ruchowej i słownej wspomagające poznanie możliwości każdego ucznia;
• Kształtowanie poczucia przynależności do grupy rówieśniczej w klasie;
• Sukcesywne nabywanie umiejętności korzystanie z różnych przedmiotów, sprzętów i pomieszczeń;
• Poznawanie osób pracujących w szkole – umiejętność zachowania się w stosunku do nich;
• Wyrabianie orientacji czasowej w rozkładzie dnia w szkole;
• Przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania;
• Pogłębienie wiedzy psychologicznej o problemach przystosowawczych małego dziecka;
• Ograniczenie w środowisku szkolnym liczby bodźców utrudniających dziecku adaptację;
• Integracja zespołu klasowego;
• Wypracowanie wspólnych norm i zasad;
• Uczenie się tolerancji;
• Pozyskanie rodziców do aktywnej współpracy z nauczycielem i ze szkołą.

OCZEKIWANE EFEKTY

• Dziecko bezstresowo staje się uczniem;
• Uczeń czuje się dobrze w murach szkolnych;
• Swobodnie porusza się po budynku szkolnym;
• Wie, jak funkcjonuje szkoła;
• Poznaje pracowników i pomieszczenia szkoły;
• Poznaje organizację życia w grupie, potrafi pracować w zespole, umie słuchać innych;
• Jest pozytywnie nastawiony do środowiska;
• Uświadamia sobie, że pobyt w szkole może być dla niego ciekawą i wesołą zabawą oraz formą radosnego działania i nauki;
• Uczestniczy w tworzeniu zasad zachowania;
• Wie, że każdy jest inny i ma do tego prawo;
• Rodzic ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko;
• Rodzic współpracuje z nauczycielem;
• Rodzice czynnie uczestniczą w życiu klasy.

WARUNKI NAUKI DLA UCZNIÓW KLASY PIERWSZEJ

1. Dla zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nauczyciele uczący w klasie pierwszej znają podstawę programową wychowania przedszkolnego.
2. Dbają o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Czas trwania okresu adaptacyjnego określa nauczyciel, biorąc pod uwagę potrzeby dzieci.
3. Sala lekcyjna składają się z dwóch części: edukacyjnej (wyposażonej w tablicę, stoliki itp.) i rekreacyjnej (odpowiednio do tego przystosowanej). Wyposażone jest w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć, sprzęt audiowizualny, gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne (np. przyrody), biblioteczkę itp. Uczniowie mają możliwość pozostawienia w szkole części swoich podręczników i przyborów szkolnych, bo każde dziecko posiada swoją szafkę.
4. Uczniowie klas I-III mają swoje sale lekcyjne na oddzielnym piętrze szkolnym.
5. Na korytarzu szkolnym wydzielonego piętra znajduje się kącik zabaw.
6. Zajęcia z uczniami mogą odbywać się również w sali zabaw, a także w filii biblioteki miejskiej, która mieści się w budynku szkolnym.
7. Sanitariaty przystosowane są do wieku ucznia.
8. Edukacja w klasach I-III realizowana jest w formie kształcenia zintegrowanego. Ze względu na prawidłowości rozwoju umysłowego dzieci treści nauczania narastają i rozszerzają się w układzie spiralnym, tzn., że w każdym następnym roku edukacji wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia są powtarzane i pogłębiane , a potem rozszerzane.
9. Edukacja polonistyczna. W początkowym okresie nauki kontynuowany jest rozpoczęty w przedszkolu proces kształtowania dojrzałości dzieci do nauki czytania i pisania. Umiejętności te kształtują się według wybranej metody, dbając o łączenie czytania z pisaniem. W klasie I szkoły podstawowej około połowy czasu przeznaczonego na edukację polonistyczną uczniowie mogą zajmować się rysowaniem i pisaniem, siedząc przy stolikach. Klasa I jest pierwszym etapem nauki czytania i pisania, a umiejętności te są intensywnie kształtowane w klasie II i III tak, aby uczniowie kończący klasę III wykazali się umiejętnościami określonymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego.
10. Ważnym elementem edukacji polonistycznej jest rozwijanie u dzieci zamiłowanie do czytelnictwa poprzez słuchanie pięknego czytania i rozmawiania o przeczytanych utworach oraz korzystanie z biblioteki. Dobór utworów uwzględnia następujące gatunki literatury dziecięcej: baśnie, bajki, legendy, opowiadania, wiersze, komiksy – przy wyborze nauczyciele kierują się realnymi umiejętnościami czytelniczymi dzieci, a także potrzebami wychowawczymi i edukacyjnymi. Dzieci uczą się na pamięć wierszy, fragmentów prozy, tekstów piosenek itp.
11. Edukacja matematyczna. W pierwszych miesiącach nauki w centrum uwagi jest wspomaganie rozwoju czynności umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki. Dominującą formą zajęć są w tym czasie zabawy, gry i sytuacje zadaniowe, w których dzieci manipulują specjalnie dobranymi przedmiotami np. liczmanami. Następnie dba się o budowanie w umysłach dzieci pojąć liczbowych i sprawności rachunkowych. Dzieci korzystają z zeszytu ćwiczeń najwyżej przez jedną czwartą czasu przeznaczonego na edukację matematyczną. Przy układaniu i rozwiązywaniu zadań nauczyciele dbają o wstępną matematyzację; dzieci rozwiązują zadania matematyczne, manipulując przedmiotami lub obiektami zastępczymi, potem zapisują rozwiązanie.
12. Edukacja przyrodnicza jest w części realizowana w naturalnym środowisku poza szkołą. W sali lekcyjnej są kąciki przyrody.
13. Zajęcia komputerowe to dosłownie zajęcia z komputerami, prowadzone w korelacji z pozostałymi obszarami edukacji. W sali informatycznej są zestawy komputerowe z oprogramowaniem odpowiednim do wieku, możliwości i potrzeb uczniów. Komputery w klasach I-III są wykorzystywane jako urządzenia, które wzbogacają proces nauczania i uczenia się o teksty, rysunki i animacje tworzone przez uczniów, kształtują ich aktywność (gry i zabawy), utrwalają umiejętności (programy edukacyjne na płytach i w sieci), rozwijają zainteresowania itp.
14. Język angielski. Nauczyciel organizuje dzieciom również pozalekcyjne formy nauki języka angielskiego.
15. Edukacja muzyczna. Oprócz zajęć typowo muzycznych nauczyciel włącza muzykę do codziennych zajęć szkolnych jako tło tematu przy organizacji aktywności ruchowej, w celu wyciszenia się itp.
16. Wychowanie fizyczne. Zajęcia z dziećmi prowadzone są na sali gimnastycznej oraz w terenie. Czas realizacji tego obszaru kształcenia przeznaczony jest na rozwijanie sprawności fizycznej uczniów.
17. Doceniając rolę edukacji zdrowotnej, treści z tego zakresu umieszczono w wielu obszarach kształcenia, np. w obszarze wychowania fizycznego, edukacji przyrodniczej i edukacji społecznej. Ze względu na dobro uczniów, nauczyciel dba, aby uczniowie rozumieli konieczność oraz mieli nawyk dbania o zdrowie swoje i innych, aby wiedzieli, do kogo zwrócić się w razie konieczności udzielenia pierwszej pomocy.
18. Każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel odkrywa te uzdolnienia i je rozwija. W trosce o to, aby dzieci odczuwały satysfakcję z działalności twórczej, nauczyciel stwarza im warunki do prezentowania swych osiągnięć, np. muzycznych, wokalnych, recytatorskich, tanecznych, sportowych, teatralnych itp.

TREŚCI PROGRAMOWE I FORMY REALIZACJI

                                     Opracowały nauczycielki edukacji wczesnoszkolnej

                                               mgr Hanna Matusiak

                                               mgr Joanna Gil

                                               mgr Małgorzata Kocjan